Algemeen

Op financieel vlak is er op diverse onderdelen sprake van afwijkingen.
Er is sprake van budgetaanpassingen met een budgettair neutraal verloop waartoe het college reeds eerder heeft besloten. Deze aanpassingen zijn opgenomen in de periodieke begrotingswijziging.
Daarnaast is er sprake van aanvullende inkomsten en aanvullende uitgaven ten opzichte van de
begroting. Per saldo resulteert de Berap in een voordelig resultaat van € 2.600.000 in 2025 en € 6.500.000 in 2026. Een aantal bijstellingen heeft een doorwerking naar latere jaren met een structureel voordeel van € 70.000.

Voordelen
De belangrijkste voordelen zijn de lagere lasten WMO onderhoud vervoer hulpmiddelen, vrijval beschermd wonen, hogere leges omgevingsvergunning en rentemutatie taakveld treasury.  

• Door de nieuwe aanbesteding hulpmiddelen WMO ontstaat er een voordeel. Hiertegenover staan hogere lasten voor coördinator deelmobiliteit, versterken bereikbaarheid sociale basis en inzet duurzame bus, per saldo een voordeel.
• Beschermd wonen laat bovenop het begrote voordeel een extra voordeel zien in 2025. De doordecentralisatie van beschermd wonen per 1 januari 2026 is wederom uitgesteld waardoor er voor 2026 een voordeel ontstaat.  
• De leges omgevingsvergunning laten een voordeel zien. Deze hogere baten worden met name veroorzaakt door een beperkt aantal vergunningen met hoge bouwkosten. Een belangrijke hierin is de aanvraag voor de uitbreiding van het winkelcentrum Stadshagen waarvan de verwachting was dat deze in 2024 vergund zou worden.
• De hogere rentebaten worden gerealiseerd door enerzijds het aanhouden van (tijdelijk) overtollige liquide middelen in de schatkist van het Rijk bij het Ministerie van Financiën en anderzijds door het verstrekken van kasgeldleningen aan andere gemeenten.

Overschrijdingen
De belangrijkste financiële overschrijdingen zijn de hogere uitgaven jeugdhulp, indexatie bijzondere bijstand, aanvulling omgevingsvisie, verbeteren leefbaarheid Stadshagen en Westenholte, oneigenlijk grondgebruik, organiseren extra 2e kamer verkiezingen en vennootschapsbelasting (VPB).

• We zien het aantal kinderen met jeugdbescherming afnemen, tegelijkertijd zien we de uitgaven jeugdhulp jaarlijks stijgen. Dit wordt veroorzaakt door tariefstijgingen, maar ook door hogere intensiteit bij een specifiek deel van de jeugdhulp.
• Wij verwachten in 2025 een tekort op de bijzondere bijstand voor beschermingsbewind. Dit komt door hogere tarieven voor de uitvoering van beschermingsbewind als gevolg van rijksindexering, en een toename van het aantal inwoners onder bewind.
• Het was in 2024 en 2025 nodig om extra tijd te nemen om tot een goede aanvulling op de omgevingsvisie te komen. Daarnaast hebben de diverse trajecten, vanwege extra inzet en middelen, meer gekost dan van tevoren begroot. Ook is met het langer doorlopen van het traject ook langer de inzet van het programmateam en inhoudelijk adviseurs nodig. Door deze uitloop, extra inzet op trajecten en uitgaven ten behoeve van de continuïteit van het programmateam en inhoudelijk adviseurs de komende periode zijn extra financiële middelen nodig om eind 2025 te komen tot een vastgestelde omgevingsvisie.
• Gezien de grote hoeveelheid aan ontwikkelingen in de wijken Stadshagen en Westenholte komt de leefbaarheid de komende jaren verder onder druk te staan.Het budget is bedoeld voor maatregelen en investeringen die bijdragen aan het versterken van de sociale cohesie, het verbeteren van ontmoetingsplekken, het ondersteunen van initiatieven vanuit bewoners, en het realiseren van speel- en sportvoorzieningen.
• De aanpak van oneigenlijk grondgebruik levert minder inkomsten op. Dit komt doordat de casuïstiek oud is. Dit zorgt ervoor dat zaken lastig op te lossen zijn en ook veel zaken verjaard zijn. Hierdoor kunnen er minder verkooptransacties gerealiseerd worden.
• Op 29 oktober 2025 zullen de vervroegde landelijke Tweede Kamer Verkiezingen plaatsvinden. Vanuit de septembercirculaire ontvangen we extra middelen voor de extra Tweede Kamer Verkiezingen. De septembercirculaire maken geen onderdeel uit van deze berap. Als we deze middelen ontvangen, dan vallen deze vrij in de algemene middelen. De gelden in de septembercirculaire zijn overigens niet voldoende om alle extra kosten te kunnen dekken van deze verkiezing.
• De huidige raming te betalen vennootschapsbelasting (VPB) is hoger dan bij de jaarrekening is meegenomen. De uiteindelijke "winst" op belaste onderdelen als parkeren en verkoop gronden is hoger.

Budgetneutraal
Naast bovenstaande mee- en tegenvallers zijn er diverse budgetneutrale mutaties. Denk hierbij aan verschuivingen van budget tussen doelen of het verwerken van extra lasten waar bijdragen derden tegenover staan.
Enkele grote posten hierbij zijn:

• de uitbreiding doelgroep en taakstelling doorstroompunt-regio's dekking uit Specifieke uitkering (SPUK),
• zowel de baten als lasten van de arbeidsmarktregio zijn verlaagd,
• hogere baten vanuit de BUIG waar hogere lasten voor inkomensondersteuning tegenover staan,
• hogere MPV baten die voor 75% naar de Strategische Investeringsagenda (SIA) gaan en voor 25% naar de algemene reserve,
• en de Single Use Plastic (SUP)- en prullenbakvergoeding 2023 en 2024 die wordt ingezet voor eenmalige inhaalacties gericht op het schoner maken van de stad en structurele tekorten.   

Kredieten
Er wordt in deze Berap diverse kredieten aangevraagd, de belangrijksten zijn:

• natuurinvesteringsagenda;
• diverse ontwikkelingen in de stad die grotendeels gedekt worden uit kostenverhaal en subsidies;
• programma mobiliteit;
• vervangingsinvesteringen openbare verlichting;
• begraafplaats Westenholte;
• wagenpark.

Totaaloverzicht
Een totaal overzicht van alle mutaties kunt u vinden opgenomen overzicht “Financieel overzicht Berap 2025-2 onder het kopje "Financiën"”. Via de linkjes in dat overzicht kunt u rechtstreeks doorklikken naar de toelichting op de betreffende mutatie.